Er heerst momenteel heel wat onduidelijkheid over de vraag of de leverancier van stortklaar beton aansprakelijk kan gesteld worden voor eventuele verborgen gebreken in de geleverde materialen. Het louter en alleen leveren van stortklaar beton is immers geen aannemingsovereenkomst, maar een verkoopovereenkomst. Geldt de 10-jarige aansprakelijkheid dan wel voor deze leverancier? Hoog tijd om hierover wat klaarheid te verschaffen.

Het enkel leveren van stortklaar beton is geen onderaannemingsovereenkomst

De hoedanigheid van onderaannemer veronderstelt dat de betrokkene niet enkel goederen of diensten levert, maar ook effectief deelneemt aan de uitvoering van de werken. In tegenstelling tot de activiteit van het leveren én pompen van stortklaar beton, beantwoordt de activiteit van het louter leveren van stortklaar beton niet aan deze voorwaarde. Het is dus de aannemer die verantwoordelijk is voor de plaatsing van het stortklaar beton.

Het regime van de tienjarige aansprakelijkheid (artikel 1792 BW en artikel 2270 BW)

Eén van de voorwaarden die moet voldaan zijn opdat er sprake kan zijn van de tienjarige aansprakelijkheid, is dat er een aannemingsovereenkomst gesloten is. Het criterium om te bepalen of een aannemingsovereenkomst werd gesloten tussen de partijen, dan wel een koop-verkoop van een toekomstige zaak, is de ‘specificiteit van werk’. Een overeenkomst is pas een aanneming als het om de levering van een product gaat dat heel specifiek beantwoordt aan de individuele noden en wensen van de klant. Gaat het integendeel om een veeleer gestandaardiseerd product, dat bedacht en ontworpen is door de fabrikant in functie van de gangbare noden van een potentieel cliënteel en hooguit aan de situatie ter plaatse aangepast wordt, dan is er sprake van een koop-verkoop.
Er is geen sprake van een aannemingsovereenkomst bij het louter leveren van stortklaar beton. Het betreft namelijk een koop-verkoop van een toekomstige zaak. De leverancier van stortklaar beton valt dus niet onder de toepassing van de tienjarige aansprakelijkheid.

Vrijwaring voor verborgen gebreken (art. 1641 BW-1649 BW) 

Aangezien het regime van koop-verkoop van toepassing is, is de leverancier van stortklaar beton verplicht alle gemeenrechtelijke verplichtingen na te komen. De leverancier kan dus wel aansprakelijk gesteld worden voor verborgen gebreken van de geleverde materialen. Hij kan hier ook niet door een clausule in het contract uit ontsnappen.

Aansprakelijkheid van de leverancier van stortklaar beton tegenover de bouwheer

Het is doorgaans de regel dat een de bouwheer zelf geen contractuele contracten sluit met de leverancier van stortklaar beton in het kader van zijn aannemingsovereenkomst. Wat gebeurt er nu als de aannemer failliet gaat? Blijft de bouwheer dan in de kou staan, of kan hij zich ook rechtstreeks richten tegen de leverancier van stortklaar beton zelf?

In het arrest van 26 mei 2006 oordeelde het Hof van Cassatie dat de contractuele vrijwaringsverplichtingen die een leverancier heeft ten opzichte van zijn opdrachtgever, verplichtingen zijn die inherent zijn aan het gebouw. Wanneer de aannemer het gebouw overdraagt aan de bouwheer, in het kader van zijn aannemingsovereenkomst, gaan ook de rechten mee over naar de bouwheer. Het Hof laat het regime van de kwalitatieve rechten aansluiten bij die van een verkoop. De opdrachtgever van een aanneming heeft een afgeleid contractueel vorderingsrecht tegen de leverancier van de aannemer. Alle mogelijke vrijwaringsrechten die de aannemer had op de leverancier worden dus overgedragen aan de bouwheer (bij oplevering). 

Met andere woorden betekent dit dat de leverancier van stortklaar niet alleen tegenover zijn aannemer-koper instaat voor de verborgen gebreken, maar ook tegenover de bouwheer met wie de aannemer een contract heeft afgesloten.
Er moet worden opgemerkt dat deze aansprakelijkheid slechts bestaat tegen de verkoper van stortklaar beton. Ze vindt geen toepassing in de onderlinge verhouding tussen de bouwheer en de aannemer noch tussen de bouwheer en een onderaannemer.

Aandacht aannemers

Het is belangrijk dat U, wanneer het stortklaar beton geleverd wordt, voldoende aandacht besteedt aan de aanvaarding van het geleverde stortklaar beton door de ondertekening van de leveringsbon. Vooraleer te aanvaarden doet U er goed aan om het geleverde stortklaar beton te onderwerpen aan een aandachtig onderzoek voor wat betreft haar conformiteit met hetgeen was afgesproken.

Bovendien is het van belang dat het stortklaar beton op correcte wijze geplaatst wordt. Dit wil zeggen dat u rekening dient te houden met de voorbereidende werken van de plaats, de atmosferische omstandigheden, de bescherming van beton gedurende de bindingsfase, de bindingstermijnen,…

Maar voordat het beton geleverd wordt is het ook in uw belang dat u het stortklaar beton correct (bijvoorbeeld de aangepaste betonsoort, hoeveelheid beton) en tijdig bestelt (bij voorkeur schriftelijk). Een BENOR-beton is ook een extra garantie voor kwaliteit

Besluit

We onthouden dat het loutere leveren van stortklaar beton niet kan beschouwd worden als een vorm van onderaanneming, en bijgevolg geldt de 10-jarige aansprakelijkheid niet voor de leverancier. Niettemin blijft diezelfde leverancier aansprakelijk indien zijn geleverd stortklaar beton verborgen gebreken zou bevatten- en dit zowel tegenover de aannemer als tegenover de bouwheer.