Onlangs besliste de Stad Antwerpen dat oude, vervuilende auto’s vanaf 1 februari 2017 niet langer in het centrum van Antwerpen mogen rijden. Overtreders worden gesanctioneerd met stevige boetes. Als een dergelijke regeling kan voor vervuilende auto’s, dan zou die evengoed kunnen gelden voor vervuilende gebouwen.
Het nijpende klimaatprobleem is inmiddels genoegzaam bekend, de CO2-uitstoot moet dringend en fors worden teruggeschroefd. De weg om daar te geraken is dubbel : minder energie verbruiken, en sterk inzetten op niet-vervuilende, hernieuwbare energie (wind, zon, aardwarmte, …).
In dat opzicht is het begrijpelijk dat de overheid het wagenpark viseert, want mobiliteit is verantwoordelijk voor ruim 30 % van de totale CO2-uitstoot. Als we weten dat het volledige gebouwenpark nóg vervuilender is dan het verkeer, dan moet er ook hier dringend en fors ingegrepen worden. Ruim 80 % van het Belgische woonpatrimonium is ouder dan 25 jaar, en dus erg vervuilend. Nieuwbouw anno 2016 daarentegen is zeer energie-efficiënt, een ideaal instrument dus om de milieudoelstellingen te bereiken.
De bouwsector wil de overheid hierbij helpen. Vandaar het voorstel om de oude, meest vervuilende woningen te slopen en te vervangen door energie-efficiënte nieuwbouw. Maar dit alleen is niet voldoende om de doelstellingen te bereiken. De andere bestaande woningen moeten via grondige renovatie naar een energie-efficiënt niveau getild worden. Via renovatiepremies kan de overheid de eigenaars ondersteunen, maar tegelijk mogen er ook sancties gelden voor hen die tegen 2050 nog niet het minimale E-peil voor hun woning hebben gerealiseerd.
Om tot een realistisch renovatieritme van de bestaande woningen te komen, denken we aan het volgende scenario : bij elke eigendomsovergang van een woning gaat een verplicht renovatie-advies gepaard. De koper krijgt – vooraleer hij de woning koopt – dit renovatie-advies. Hierin vindt hij welke concrete ingrepen er moeten gebeuren inzake EPB om de woning naar het gewenste E-peil te tillen. Vervolgens krijgt de koper dan 5 jaar de tijd om de woning ook effectief tot dat E-peil te renoveren, waarbij hij kan genieten van overheidssteun. Als de koper dit E-peil niet tijdig bereikt, dan zal hij gesanctioneerd worden door een hogere onroerende voorheffing tot op het ogenblik dat het E-peil wel conform is.
Bijkomend voordeel bij dit scenario is een correctie van de prijszetting. Dank zij dit renovatie-advies krijgt de koper immers een vrij goed beeld van wat een renovatie hem zal kosten. Bij het bepalen van zijn aankoopprijs zal de koper hier dus rekening mee houden. De kostprijs van de koopwoningen zal m.a.w. sterk bepaald worden door hun E-peil en de werken die nog moeten gebeuren.
We kunnen als volgt besluiten : als vervuilende wagens uit de stad worden gebannen, dan moet dit ook mogelijk zijn voor vervuilende woningen. Dit kan uiteraard niet van vandaag op morgen, maar wel tegen 2050. Als we elke eigendomsovergang koppelen aan een verplichte renovatie, dan zal ons woningpatrimonium binnen 35 jaar volledig “proper” zijn.